Tối 23.9, sau 1 ngày xét xử, TAND TP.Hà Nội tuyên phạt bị cáo Nguyễn Hoàng (53 tuổi, cựu Trưởng phòng Tài chính Kế toán, cựu Kế toán trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư) mức án tử hình về tội tham ô tài sản.
Cũng trong vụ án, bị cáo Nguyễn Trần Hiển (70 tuổi) và Đặng Đức Anh (60 tuổi, là 2 cựu viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư) bị tuyên 3 năm tù, bị cáo Phạm Sơn Thủy (65 tuổi, cựu Kế toán trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư) bị tuyên 4 năm tù, cùng về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Ảnh minh họa
Hồ sơ vụ án cho thấy, Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư là đơn vị sự nghiệp y tế công lập trực thuộc Bộ Y tế đã mở 31 tài khoản ngân hàng, trong đó có 6 tài khoản tại Sacombank, để tiếp nhận, giải ngân các dự án, tài trợ của các tổ chức phi chính phủ, nước ngoài, các tổ chức cá nhân trong nước và lợi nhuận từ các hoạt động dịch vụ của đơn vị.
Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư là chủ tài khoản, trong đó bị cáo Nguyễn Trần Hiển phụ trách từ năm 2005 – 2015, bị cáo Đặng Đức Anh phụ trách từ năm 2015 – 2023.
Bị cáo Phạm Sơn Thủy làm Kế toán trưởng từ năm 2006 – 2016, bị cáo Nguyễn Hoàng làm kế toán viên từ tháng 7.2003, Kế toán trưởng từ năm 2017 và kiêm nhiệm Trưởng phòng Tài chính Kế toán từ tháng 11.2019 đến 3.2023.
Quá trình quản lý, sử dụng 6 tài khoản ngân hàng, Nguyễn Hoàng viết khống 409 giấy rút tiền để rút hơn 246 tỉ đồng. Trong đó, Hoàng nộp lại 94 tỉ đồng mục đích để 6 tài khoản luôn còn tiền, tránh bị phát hiện; số còn lại hơn 152 tỉ đồng, bị cáo sử dụng cá nhân.
Để rút được tiền, Hoàng viết khống đề xuất tạm ứng của các đơn vị, phòng ban. Lợi dụng những lúc lãnh đạo bận rộn công việc, bị cáo trà trộn các giấy rút tiền vào tập văn bản, chứng từ cần ký gấp để họ ký, phê duyệt trên các giấy rút tiền.
Do không kiểm tra kỹ, các viện trưởng và kế toán trưởng không phát hiện việc Hoàng tự ghi tên mình ở mục “người nhận tiền”. Vì thế, việc rút tiền của bị cáo thực hiện trót lọt.
Hàng tháng, khi ngân hàng sao kê tài khoản, Hoàng giấu đi rồi vào lại khoản sổ phụ online, chỉnh sửa nội dung các giao dịch do mình thực hiện và in ra để “khớp” số liệu.
Từ năm 2009 – 2017, Hoàng còn sửa đổi số liệu trên các báo cáo tài chính, vì thế khi duyệt báo cáo cuối năm, lãnh đạo Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư và Bộ Y tế không phát hiện được sai phạm. Đến năm 2018, khi làm kế toán trưởng, Hoàng “khất nợ” báo cáo tài chính, bị gửi 2 công văn đôn đốc nhưng vẫn không thực hiện.
Vẫn theo cơ quan tố tụng, để che giấu hành vi, một thủ đoạn khác được Hoàng sử dụng là rút tiền từ tài khoản này rồi lại nộp sang tài khoản khác hoặc vay, mượn tiền từ người thân để nộp tiền vào các tài khoản khi cần.
Quá trình điều tra, Hoàng thừa nhận toàn bộ hành vi, khai tiền sử dụng cá nhân và đánh bạc theo hình thức chơi lô, đề chứ không chi cho bất kỳ ai.
2 cựu viện trưởng thiếu trách nhiệm
Đối với trách nhiệm của lãnh đạo Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư, cáo trạng cho thấy ông Đặng Đức Anh đã không kiểm tra sự cần thiết của những lần rút tiền mà tin tưởng vào chữ ký xác nhận của kế toán trưởng.
Bị cáo cũng không kiểm tra quỹ tiền mặt của đơn vị; không thực hiện việc kiểm kê, đối chiếu số dư trong các tài khoản ngân hàng. Hành vi này dẫn đến việc Hoàng nhiều lần rút tiền trong thời gian dài, nhưng không được phát hiện kịp thời để có biện pháp ngăn chặn.
Ông Đặng Đức Anh bị quy kết ký 330 giấy rút tiền, tổng 218 tỉ đồng. Nhưng do Hoàng đã nộp trả 89 tỉ đồng nên số tiền bị thất thoát khi ông này đương nhiệm là 129 tỉ đồng.
Tương tự, với vai trò chủ tài khoản, cựu Viện trưởng Nguyễn Trần Hiển cũng thiếu kiểm tra, giám sát thông tin người nhận tiền; không kiểm tra xem có đề xuất phương án chi, chứng từ quyết toán chi, sự cần thiết phải rút tiền từ tài khoản hay không mà tin tưởng tuyệt đối vào kế toán trưởng.
Tâm lý này của ông Hiển đã bị Hoàng lợi dụng bằng cách xin chữ ký của kế toán trưởng (bị cáo Thủy) trước rồi “trà trộn” các giấy rút tiền này để trình ông Hiển ký cùng theo các tài liệu cần ký gấp để ông không phát hiện.
Ông Hiển bị cáo buộc ký duyệt cho Hoàng 78 giấy rút tiền, tổng 28 tỉ đồng, trừ 5 tỉ đồng Hoàng đã nộp lại, số tiền bị thất là hơn 23 tỉ đồng.
Quá trình giải quyết vụ án, 4 bị cáo đã nộp khắc phục 3,85 tỉ đồng. Trong số này, Hoàng nộp 3,2 tỉ đồng, ông Anh nộp 250 triệu đồng; hai ông Hiển, Thủy mỗi người nộp 200 triệu đồng. Số tiền còn lại chưa được khắc phục là gần 149 tỉ đồng.
Bị cáo Hoàng hiện bị kê biên một ôtô, gần 2.500 m2 đất tại P.Quảng Bá (Q.Tây Hồ, Hà Nội), H.Tiên Du (tỉnh Bắc Ninh) và H.Khoái Châu (tỉnh Hưng Yên).
Liên quan đến vụ án, viện kiểm sát cho rằng Vụ Kế hoạch – Tài chính (Bộ Y tế) với vai trò là cơ quan chuyên môn của bộ, trực tiếp quản lý việc chấp hành chế độ tài chính của Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư nhưng chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm, không kịp thời phát hiện để ngăn chặn hành vi phạm tội của Hoàng.
Tuy vậy, quy định quản lý tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập có thể chưa rõ ràng, đầy đủ, chặt chẽ. Từ năm 2019 – 2022, Bộ Y tế còn phải tập trung chống dịch Covid-19.
Viện kiểm sát nhận định những thiếu sót của Vụ Kế hoạch – Tài chính không phải là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hậu quả thất thoát 152 tỉ đồng, do đó không xử lý trách nhiệm. Cơ quan điều tra đã có kiến nghị Bộ Y tế xử lý theo quy định.