National Gallery ở London (Anh) vừa khai mạc một triển lãm hấp dẫn mang tên Parmigianino: The Vision Of Saint Jerome, diễn ra đến ngày 9/3/2025. Triển lãm này đánh dấu một cột mốc quan trọng khi kỷ niệm 200 năm thành lập của bảo tàng và trưng bày một trong những tác phẩm quan trọng nhất của nghệ thuật Italy thời phục hưng.
Kiệt tác Madonna And Child With Saints (sơn dầu trên ván bảng, 343cm x 149cm, khoảng 1526-1527), thường được gọi là The Vision Of Saint Jerome, được Parmigianino (1503 – 1540) hoàn thành khi mới chỉ 23 tuổi. Công chúng vốn quen thuộc với kiệt tác này qua hình ảnh, sách vở, chứ để xem trực tiếp là rất khó. Đây là lần trở lại sau hơn 1 thập niên bảo quản, phục chế.
Khám phá quá trình sáng tạo một tuyệt tác
Triển lãm đặc biệt đáng chú ý vì cách trình bày độc đáo của bức tranh cùng với một loạt các bản phác thảo, giúp làm sáng tỏ quá trình sáng tạo của Parmigianino. Những bản phác thảo này từ các bản vẽ phấn thô đến các nghiên cứu tinh xảo bằng mực, mang đến cho du khách cái nhìn chưa từng có về cách tiếp cận sáng tạo và hình thức của nghệ sĩ.
TS Maria Alambritis, người phụ trách dự án, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự tái hợp này: “Triển lãm này mang đến cơ hội chưa từng có để gặp gỡ bức tranh cùng với một loạt các bản phác thảo xuất sắc. Tôi hy vọng du khách sẽ thích thú khi khám phá tác phẩm tuyệt vời này và đắm mình trong phong cách thanh lịch tuyệt đối và tầm nhìn độc đáo của Parmigianino”.
Chân dung tự họa Parmigianino từ gương cầu lồi, vẽ khoảng năm 1524
Bức tranh chính là một ví dụ tuyệt đẹp về nghệ thuật thời phục hưng, thể hiện khả năng của Parmigianino trong việc kết hợp ảnh hưởng từ những người đương thời như Raphael và Michelangelo với phong cách, tầm nhìn riêng biệt của mình.
Bố cục của bức tranh có hình ảnh Đức Mẹ ngồi trên ngai mây, với Chúa Hài đồng bước về phía người xem. Dưới chân họ, Thánh Gioan Tẩy Giả chỉ lên trời, trong khi Thánh Jerome nằm giữa những rễ cây và lá, dường như không để ý đến cảnh tượng thiêng liêng đang diễn ra phía trên. Sự miêu tả không bình thường này đặt ra câu hỏi về bản chất của tầm nhìn và thực tại trong bối cảnh trải nghiệm tôn giáo.
Công việc bảo tồn tỉ mỉ đã làm sống lại màu sắc rực rỡ và nét cọ tinh xảo của bức tranh, tăng cường sức hấp dẫn thị giác của nó. Khung mới được thiết kế dựa trên các mẫu khung còn sót lại từ thời kỳ phục hưng, góp phần làm phong phú thêm bối cảnh lịch sử và vẻ đẹp thẩm mỹ của tác phẩm. Khi du khách bước vào triển lãm tại National Gallery, họ sẽ được chào đón bởi kiệt tác cao lớn này, không chỉ thu hút sự chú ý, mà còn khuyến khích sự suy ngẫm về những ý nghĩa sâu xa hơn.
Một phác thảo nghiên cứu về “The Vision Of Saint Jerome”
Ngoài việc trưng bày The Vision Of Saint Jerome, triển lãm còn đặt tác phẩm của Parmigianino trong bối cảnh rộng lớn hơn của nghệ thuật Italy thế kỷ 16. Bằng cách trình bày các bản phác thảo cùng với tác phẩm hoàn chỉnh, người xem có thể đánh giá kỹ năng và phương pháp tư duy độc đáo, nơi đã giúp mở rộng các ranh giới sáng tạo, trong một giai đoạn chuyển mình quan trọng của lịch sử nghệ thuật.
Bằng cách trình bày các bản phác thảo cùng với tác phẩm hoàn chỉnh, người xem có thể đánh giá kỹ năng và phương pháp tư duy độc đáo, nơi đã giúp mở rộng các ranh giới sáng tạo, trong một giai đoạn chuyển mình quan trọng của lịch sử nghệ thuật.
“Raphael tái sinh”
Girolamo Francesco Maria Mazzola, được biết đến với tên gọi Parmigianino, sinh ra ở Parma, Italy, trong một gia đình có truyền thống hội họa. Sự tiếp xúc sớm với nghệ thuật đã định hình con đường mà ông theo đuổi, dẫn đến việc nhận diện ông như một trong những nghệ sĩ đổi mới nhất thời phục hưng. Khi mới 20 tuổi, Parmigianino đã thu hút sự chú ý nhờ tài năng xuất sắc của mình, nhận được sự bảo trợ từ những cá nhân giàu có.
Sự nghiệp của Parmigianino đã có bước ngoặt quan trọng khi ông chuyển đến Rome vào khoảng tháng 5/1524. Sự xuất hiện của ông trùng hợp với thời kỳ mà phong cách cổ điển của Raphael đang chiếm ưu thế, nhấn mạnh vẻ đẹp lý tưởng và các bố cục thanh tao. Tuy nhiên, cách tiếp cận độc đáo của Parmigianino nhanh chóng phân biệt ông với các đồng nghiệp. Ông được ca ngợi là “Raphael tái sinh”, phản ánh cả kỹ năng lẫn khả năng biểu đạt tưởng tượng.
Một tác phẩm nổi tiếng khác của Parmigianino là “Madonna With The Long Neck” (khoảng 1535-1540)
Cuộc đời ông bước sang trang mới khi nhận được đơn đặt hàng cho The Vision Of Saint Jerome từ Maria Bufalini, một quý bà muốn có một bàn thờ cho nhà nguyện gia đình ở Rome. Dự án này mở ra một cơ hội quan trọng cho Parmigianino vào thời điểm then chốt trong sự nghiệp. Tuy nhiên, tiến độ công việc bị gián đoạn bởi các sự kiện lịch sử – cuộc chiếm đóng Rome vào năm 1527 – khi quân đội đế quốc xâm chiếm xưởng vẽ của ông. Theo các tài liệu từ nghệ sĩ và nhà sử học Giorgio Vasari, những người lính này đã bị cuốn hút bởi tác phẩm của Parmigianino đến mức cho phép ông tiếp tục vẽ giữa cảnh hỗn loạn ấy.
Mặc dù vậy, cuối cùng Parmigianino phải rời khỏi Rome do tình hình bạo lực leo thang.
Bức tranh vẫn được cất giữ cẩn thận cho đến khi nó được thu hồi sau cái chết của ông và chuyển đến địa điểm dự kiến ở Città di Castello. Lịch sử đầy biến động này không chỉ làm tăng thêm sự hấp dẫn cho The Vision Of Saint Jerome, mà còn biến nó thành một minh chứng cho sức mạnh kiên cường giữa những khó khăn.
Di sản nghệ thuật của Parmigianino khá phong phú, với gần 1.000 bản vẽ được cho là thuộc về ông vẫn còn tồn tại đến ngày nay. Sự tinh thông qua nhiều phương tiện khác nhau khiến ông đứng thứ 2 về kỹ năng, chỉ sau Leonardo da Vinci, khi so với các nghệ sĩ thời phục hưng.
Đến với triển lãm Parmigianino: The Vision Of Saint Jerome tại National Gallery, khi người xem tương tác với kiệt tác đáng kinh ngạc này cùng với những nghiên cứu đi kèm, họ sẽ được khuyến khích suy ngẫm về ảnh hưởng lâu dài của Parmigianino đối với các thế hệ nghệ sĩ sau này, cũng như tầm nhìn độc đáo của ông trong các cuộc thảo luận hiện đại về nghệ thuật và tâm linh.
Muốn thành nhà giả kim
Một điều ít người biết về Parmigianino là ông đã trở thành một tín đồ của thuật giả kim trong những năm cuối đời. Sự quan tâm này không chỉ đơn thuần là một sở thích, mà còn phản ánh một cuộc tìm kiếm sâu sắc về tinh thần và sự biến đổi tâm linh.
Parmigianino tin rằng thuật giả kim có thể giúp ông giải phóng bản chất thiêng liêng khỏi bóng tối của thực tại vật chất, tìm kiếm sự toàn vẹn và cân bằng trong cuộc sống. Điều này đã ảnh hưởng đến quá trình sáng tạo, khiến cho nhiều tác phẩm của ông, chẳng hạn như bức Madonna With The Long Neck, chứa đựng những ý nghĩa bí ẩn và phức tạp, thể hiện nỗ lực đạt được vẻ đẹp và sự thanh lịch tối thượng qua các hình thức cường điệu và biến hình.
Nếu Madonna With The Long Neck của Parmigianino được đưa ra đấu giá, trị giá của nó phải từ hàng chục triệu USD trở lên, tương tự như tác phẩm của các bậc thầy phục hưng khác. Tuy nhiên, các tác phẩm như vậy thường không rời khỏi các bảo tàng hoặc bộ sưu tập cố định.