Nổi gió (1966) – phim điện ảnh kinh điển về chiến tranh của đạo diễn Huy Thành (chuyển thể từ kịch của Đào Hồng Cẩm), sắp lên sóng chương trình Cine7 – Ký ức phim Việt.
Nổi gió là bộ phim khắc họa sự đối lập tư tưởng giữa Vân (cố NSND Thụy Vân), chiến sĩ cách mạng, và Phương (cố NSND Thế Anh), sĩ quan VNCH. Xung đột gia đình phản ánh cuộc đấu tranh của cả dân tộc, khi mỗi người phải lựa chọn giữa tình thân và lý tưởng.
Phim không chỉ thành công về kịch tính, tâm lý nhân vật, mà còn gây ấn tượng bởi những màn đối thoại triết lý sâu sắc. Bộ phim đoạt giải Bông sen vàng năm 1970, khẳng định vị thế trong dòng phim cách mạng.
Bộ phim không chỉ tái hiện hiện thực lịch sử đầy biến động mà còn tôn vinh tinh thần yêu nước và lòng trung kiên của những con người dám đấu tranh vì chính nghĩa. (Ảnh: BTC)
Nhân vật Vân là biểu tượng người phụ nữ Việt Nam kiên cường, bất khuất. Dù chịu nhiều đau thương, mất mát, ý chí của Vân không hề lay chuyển. Trong phim, Vân là một chiến sĩ cách mạng. Chiến tranh đã tước đi của cô cả gia đình, cả người em trai, và đau xót hơn cả, con trai cô dù mới 3 tuổi đã bị hạ sát ngay trong tù. Nỗi đau chồng chất nỗi đau, nhưng chưa bao giờ đủ sức lung lay ý chí và lòng kiên định của người phụ nữ ấy.
Nhà phê bình Ngô Phương Lan đánh giá cao “tính nữ” trong phim, sự hy sinh và bền bỉ của người phụ nữ Việt Nam.
Cảnh tra tấn Vân bằng cách đốt ngón tay là một trong những cảnh quay ám ảnh nhất, thể hiện sự hy sinh cao cả của người chiến sĩ cách mạng. (Ảnh: BTC)
Mặc dù sinh ra và lớn lên ở miền Bắc, cố NSND Thụy Vân đã hóa thân xuất sắc vào vai người phụ nữ Bến Tre trong Nổi gió. Cảnh quay ám ảnh nhất trong phim là khi nhân vật Vân bị tra tấn bằng cách đốt mười đầu ngón tay. TS. Ngô Anh Đào, con gái NSND Thụy Vân, kể rằng cảnh quay này chỉ thực hiện một lần duy nhất. Tay của mẹ bà được băng bó, đắp thạch cao và đốt. Khi được hỏi có sợ không, NSND Thụy Vân đáp: “Không. Trong khoảnh khắc đó, mẹ là chị Vân”.
Nhà phê bình điện ảnh – TS. Ngô Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam (trái) và TS. Ngô Anh Đào – con gái của NSND Thuỵ Vân (phải). (Ảnh: BTC)
Phim được sản xuất trong bối cảnh chiến tranh khốc liệt. Mặc dù khắc hoạ cuộc chiến của đồng bào miền Nam, nhưng đoàn phim phải quay tại một bối cảnh khác là nông trường Quý Cao tại Hải Phòng – nơi tập trung đông đảo đồng bào miền Nam tập kết ra Bắc. Các diễn viên phải sống thực tế hàng tháng trời tại Quý Cao để tập sống cuộc sống của người Bến Tre.
Nghệ sĩ Thu Hằng, vợ của NSND Thế Anh, chia sẻ rằng đạo diễn Huy Thành rất khắt khe trong việc lựa chọn diễn viên cho vai Trung úy Phương. Dù phim thời đó rất quý giá, ông vẫn sẵn sàng loại bỏ những thước phim chưa ưng ý. Đến khi gặp NSND Thế Anh, đạo diễn mới thực sự hài lòng. Vai diễn này sau đó đã trở thành vai diễn để đời, gắn liền với tên tuổi của cố nghệ sĩ trong lòng khán giả.
Cố NSND Thế Anh trong vai Trung uý Phương (Ảnh: BTC)
Nổi gió mang đậm ngôn ngữ điện ảnh từ kịch bản sân khấu, lời thoại chỉn chu, giàu triết lý. Nhờ diễn xuất tài tình, ngôn ngữ kịch được “mềm hóa” để trở nên chân thực, xúc động. Phim là biểu tượng điện ảnh cách mạng, nơi ký ức, lịch sử và nhân văn thăng hoa.
Theo TS. Ngô Phương Lan, chính sự chắt lọc trong ngôn ngữ và chiều sâu tư tưởng đã giúp bộ phim vượt lên trên một tác phẩm điện ảnh thông thường, trở thành biểu tượng của dòng phim cách mạng – nơi ký ức, lịch sử và nhân văn được thăng hoa bằng nghệ thuật.
Một số câu thoại điển hình đã trở thành biểu tượng:
“Giá ông thấy được hết thảy vết tích trên khắp người tôi, thì ông sẽ hiểu, người ta đã hành hạ một người đồng loại của ông như thế nào.”
“Cộng sản, đó là niềm hy vọng của bao nhiêu người. Trong những lúc khó khăn nhất, gian khổ nhất, hai tiếng thiêng liêng đó như có một sức mạnh lạ kỳ”.
Nổi gió không chỉ là một bộ phim, mà còn như một phần lịch sử sống động, phản ánh chân thực cuộc chiến tranh khốc liệt và những giằng xé nội tâm sâu sắc. Bộ phim đã trở thành biểu tượng của điện ảnh cách mạng Việt Nam, vượt thời gian và khẳng định giá trị nghệ thuật và tinh thần nhân văn. Những ký ức và câu chuyện quanh Nổi gió được trình chiếu lại trong chương trình Cine7 – Ký ức phim Việt mang đến cho khán giả cơ hội quý báu để hiểu sâu hơn về một giai đoạn lịch sử đầy lý tưởng và khát vọng của dân tộc.
Đón xem Cine7 – Ký ức phim Việt về Nổi gió với sự tham gia của TS. Ngô Phương Lan và TS. Ngô Anh Đào (con gái NSND Thụy Vân) vào 21h10 ngày 12/04/2025 trên VTV3.