Ly hôn là hệ quả của nhiều yếu tố
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, năm 2023, cả nước ghi nhận 32.060 vụ ly hôn được xét xử ở các cấp tòa, tăng mạnh so với con số 22.762 vụ của năm 2020.
Từ năm 2018 – 2023, số vụ ly hôn trên cả nước đều có xu hướng tăng, trừ năm 2021 ảnh hưởng dịch Covid-19.
Điều bất ngờ là vùng ĐBSCL có tới 10.733 vụ ly hôn vào năm 2023, gấp đôi so với Đông Nam bộ, dù dân số của ĐBSCL thấp hơn Đông Nam bộ khoảng 2 triệu người. Nói cách khác, cứ 10 vụ ly hôn trên cả nước thì có 3,35 vụ xảy ra ở miền Tây.
Nhìn từ các địa phương, năm 2023, dẫn đầu cả nước về số vụ ly hôn là TP.HCM (1.816 vụ), xếp thứ 2 là tỉnh Cà Mau (1.309 vụ), tiếp đến là Tiền Giang thứ 3 với 1.262 vụ, Nghệ An thứ 4 với 1.227 vụ. Địa phương ly hôn ít nhất là Bắc Kạn với 55 vụ.
TS Phạm Thị Thúy
Theo chuyên gia tâm lý – TS Phạm Thị Thúy (giảng viên Học viện Hành chính quốc gia, Phân hiệu TP.HCM), ly hôn là hệ quả của nhiều yếu tố khách quan và chủ quan đan xen.
Về mặt khách quan, đầu tiên là khó khăn kinh tế, đặc biệt trong thời kỳ suy thoái, khiến nhiều người phải đối mặt với thất nghiệp, giảm thu nhập, áp lực công việc, từ đó gây bất ổn và ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình.
Nguyên nhân tiếp theo là khi tỷ lệ ly hôn tăng cũng tác động đến tâm lý các cặp vợ chồng theo hiệu ứng tâm lý đám đông. Có những người đang chông chênh trong hôn nhân và thấy xung quanh mình có nhiều người ly hôn thì họ cũng quyết định ly hôn. Kế đến, vấn đề sức khỏe tâm thần, như stress, trầm cảm, nếu không được quan tâm và điều trị kịp thời, cũng có thể dẫn đến mâu thuẫn và đổ vỡ.
Hơn nữa là quan điểm về chuẩn mực hạnh phúc gia đình thay đổi, nhiều người không còn coi trọng giá trị hôn nhân bền vững. Thay vào đó, họ đề cao hạnh phúc cá nhân hơn, cái tôi lớn hơn, khi hôn nhân không hạnh phúc thì họ sẽ ly hôn hơn là cùng nhau tìm cách giải quyết mâu thuẫn để chung sống hài hòa.
Năm 2023, cả nước có 680.049 cuộc kết hôn nhưng cũng có 32.060 vụ ly hôn; riêng ĐBSCL có tới 10.733 vụ ly hôn, nhiều nhất cả nước
ĐỒ HỌA: ĐÌNH TUYỂN
Về mặt chủ quan, sự thiếu hụt kỹ năng sống, đặc biệt là kỹ năng kiểm soát cảm xúc, giao tiếp và giải quyết mâu thuẫn, khiến những bất đồng nhỏ dễ dàng leo thang thành xung đột lớn. Bất đồng quan điểm trong việc nuôi dạy con cái cũng là một nguyên nhân phổ biến dẫn đến ly hôn. Ngoài ra, giới trẻ ngày nay có xu hướng “lười yêu”, ít quan tâm đến đời sống tình cảm vợ chồng, thêm vào đó việc lạm dụng công nghệ khiến các cặp đôi ít có thời gian dành cho nhau, ảnh hưởng đến tình cảm, sự bền chặt của gia đình.
Di dân tạo nhiều thách thức cho đời sống gia đình
Riêng về tình hình ly hôn ở các tỉnh miền Tây nhiều hơn so với các khu vực khác, TS Phạm Thị Thúy nhận định có liên quan mật thiết đến làn sóng di dân mạnh mẽ tại khu vực này. Mặc dù di dân mang lại những lợi ích kinh tế nhất định, nhưng đồng thời tạo ra nhiều thách thức cho đời sống gia đình. Sự xa cách về địa lý giữa vợ chồng, con cái, những khó khăn trong việc nuôi dạy con cái, cùng với nguy cơ ngoại tình gia tăng, đã góp phần khiến hôn nhân dễ đổ vỡ hơn.
Để hạn chế ly hôn, TS Thúy đề xuất các giải pháp như trang bị kỹ năng làm vợ, làm chồng cho giới trẻ; nâng cao nhận thức về giá trị hôn nhân và gia đình. Đặc biệt là có chính sách hỗ trợ kinh tế cho các gia đình trẻ, nhất là người đang có con nhỏ (về nhà ở, học tập, y tế); đẩy mạnh tuyên truyền về hạnh phúc gia đình và tăng cường công tác tư vấn hôn nhân, hóa giải mâu thuẫn, vun đắp cho sự bền vững của gia đình.